Hoe kan ik mijn gestresste collega helpen?
Gestresste collega’s… ik denk dat iedereen wel zo’n collega kent. Ze lopen snel, spreken snel, zijn gejaagd, druk-druk-druk. De stoomlocomotief is aan het werk!
In dit artikel wil ik ingaan op de vraag van een lezeres wat je kunt doen om je gestresste collega te behoeden voor overspannenheid of burnout. Een collega kan een man of vrouw zijn, in dit artikel spreek ik over ‘zij’.
Het meest vervelende van deze situatie is dat je collega totaal niet inziet hoe gestresst ze is terwijl jij met lede ogen moet toezien hoe ze zichzelf verder in de nesten werkt…
Stress kan verschillende oorzaken hebben. Heeft iemand teveel hooi op de vork? Zijn er thuis problemen? Heeft iemand het idee dat hij of zij moet presteren om waardering te krijgen? Of is iemand vanwege zijn persoonlijke situatie al een tijdje overbelast en is de werkdruk nu teveel?
Heb je zorgen over je gestresste collega dan is het goed een gesprek met hem of haar aan te gaan waarin je je zorgen uit. Op deze manier geef je het signaal: ik denk dat het niet goed met je gaat. De gestresste collega zal dit signaal heel vaak niet kunnen ‘oppikken’. Hoezo rustiger aan doen? Het werk moet toch gebeuren? Er is met mij toch niets aan de hand? Jij weet toch ook wel dat Marie ziek is en Piet met zijn rug zit? Nou, dan moeten we toch allemaal wat meer doen? Ik voel me goed hoor!
In mijn praktijk kom ik deze reactie vaker tegen. Bij deze mensen valt vaak het kwartje als ik hen vraag om de stressklachtenlijst in te vullen. ‘Oei! Zoveel klachten….?! Daar was ik me helemaal niet van bewust!’
Als je zelf in de stress zit, heb je dat namelijk niet altijd in de gaten. Dat is het fnuikende van stress: het bouwt zich langzaam op, stukje bij beetje komt er steeds meer bij. Ook komen er langzaam aan meer klachten, bijvoorbeeld hoofdpijn, sneller geïrriteerd zijn, gaan piekeren, onzeker worden, slechter slapen, spieren in nek en schouder gaan vast zitten, minder goed kunnen concentreren, moe worden, last van de darmen krijgen, enz.
Deze klachten zijn een signaal, het gaat niet goed! Ik merk dat mensen deze signalen vaak negeren. Iemand die zo gedreven is, denkt eerder ‘kom, nog even doorzetten, en dan is het klaar en heb ik rust’. Maar die rust komt nooit omdat zowel geestelijk als lichamelijk het stressniveau te hoog is en vaak is er gewoonweg teveel werk wat nog gedaan moet worden, let wel: naar het idee van de gestresste persoon.
Het gesprek met je gestresste collega aangaan is dus een eerste. Wat zeker niét helpt, is de ander proberen te overtuigen van jouw visie dat zij gestresst is. Sociale steun is belangrijk, laat haar weten dat zij er niet alleen voor staat, haal eens een kopje thee voor haar. Als je kunt, bied dan je hulp aan; vraag of je ergens mee kunt helpen. Laat je collega het verschil zien hoe relaxed ze eerder werkte en hoe gestresst ze nu rond loopt, noem concrete voorbeelden. Dit zou haar aan het nadenken kunnen zetten: is er toch iets aan de hand? Vervolgens zou je, als je persoonlijker met elkaar omgaat, samen kunnen verkennen waar de stress vandaan komt.
Ik denk dat het verstandig is dat de gestresste collega een gesprek aangaat met haar leidinggevende, dat zou je haar kunnen adviseren. In de ideale situatie heeft haar leidinggevende al gezien dat de collega niet goed functioneert. Een leidinggevende kan echter geen gedachten lezen.
Zeker als de stress werkgerelateerd is en chronisch dreigt te worden, is het aankaarten belangrijk. Het is verstandig dan niet te lang ‘door te modderen’, maar hulp in te roepen. Deze hulp kan bestaan uit bijvoorbeeld een gesprek met de huisarts of de bedrijfsarts. Dat kan helpen om weer grip te krijgen op het probleem. Zo nodig kan de arts ook doorverwijzen naar een gespecialiseerde hulpverlener.
Tenslotte kun je zelf een gesprek met je leidinggevende aangaan en vertellen dat je je zorgen maakt om je gestresste collega.