Boos

Mijn zoon was boos. Echt boos. Op school had hij ruzie gekregen en vond de hele gang van zaken vre-se-lijk oneerlijk. We moesten niet denken dat hij…. mopperde hij. En toen kwam een heel verhaal. En de ander…. nu, je kunt wel raden, daar bleef geen spaan van heel. Toen de ergste emotie geuit was, raakten we aan de praat. Wat was er nu eigenlijk gebeurd? Het leek om een verschil van mening te gaan. In mijn optiek was dat niet alles. Wat ik erin merkte was ook dat de ander zich groot hield en ondertussen verdrietig was om de gang van zaken (bleek een paar dagen later ook zo te zijn). Wat zou een oplossing kunnen zijn? Tja… ‘Naar de ander toestappen?’ opperde hij voorzichtig. Hij had vast al een lichte hint gekregen van het Bijbelverhaal dat we eerder die dag gelezen hadden over de minste kunnen zijn. Dat leek een mooie oplossing: stap op de ander af en ga in gesprek! Bij nader inzien… hij dacht niet dat de ander met hem in gesprek zou willen. ‘Waarom dan wel niet?’ vroeg ik. ‘Toen ik hem na de ruzie voorstelde om samen naar huis te fietsen, zei hij nee…’ zei mijn zoon. Lichte teleurstelling klonk in zijn stem. Ai. Wat jammer eigenlijk. De ander had de deur dicht gedaan. En al pratend kwamen we erop dat het bij grote mensen ook vaak zo gaat. Als grote mensen ruzie hebben, gaat het vaak om iets heel kleins in de ogen van andere grote mensen. Iets wat niet zo belangrijk is. Maar het toch wél is, want een van de ruziemakers, of misschien wel allebei, voelt zich door iets wat gebeurd of gezegd is, gekwetst. Onze boosheid vertelt ons dat iets wat ons dierbaar is, aangevallen wordt en dat willen we niet, dat willen we beschermen. Grote mensen zijn niet zo goed in het goedmaken, denk ik vaak. Ik denk ook dat dat komt omdat we zo gekwetst zijn, dat doet echt pijn, of doordat we zo trots zijn en niet een eerste stap willen zetten. Of zó gekwetst dat we de waarde van die eerste stap van de ander niet willen zien. Jammer eigenlijk. Samen fietsen is toch leuker dan alleen.

 

Gewoontes veranderen

Sta je onder stress dan is het moeilijker om je impulsen te onderdrukken. Je geeft sneller toe aan ‘de verleiding’ toch die sigaret pakken terwijl je wilde stoppen, nog maar een glaasje wijn te nemen terwijl je eigenlijk vond dat je genoeg had gedronken. En die koek, die at je zo ineens op. Je weet natuurlijk best dat die sigaret niet moet, dat dat glaasje wijn niet de bedoeling is, om over de koek maar te zwijgen. En toch dóe je het. Waarom? Dat ligt aan de manier waarop onze hersenen werken. Aan de basis ligt altijd een prikkel, een aanleiding: iets zet je gedrag of gedachten in werking. Misschien is roken voor jou ontspanning en zit je nu in een gespannen situatie, misschien geeft alcohol je een los gevoel en wil je daarmee de spanning van je af laten glijden. En die koek, de laatste op het bord ligt er zo verleidelijk bij en je wéét hoe lekker die is. Die heb je wel verdiend. Als dit vaker gebeurt, ontstaat een gewoonte. Onze hersenen zijn gevoelig voor ‘beloning’, alles wat ons een goed gevoel geeft, is een beloning. Pubers zijn overigens helemaal supergevoelig voor ‘beloning’. De prikkel die ons aanzet om iets te doen, ook al vinden we die prikkel niet zo verstandig, kunnen we niet wegnemen. Wat we wél kunnen doen, is het middel dat zorgt voor het beloningsgevoel, vervangen. In plaats van een sigaret te pakken, kun je ook iets anders nemen wat je lekker vindt, bijvoorbeeld een paar nootjes of een worteltje. Dat gaat jammer genoeg niet vanzelf. Nieuwe gewoontes zul je jezelf aan moeten leren. Inderdaad, door het te gaan doen. Onze hersenen leren net zo makkelijk goede als slechte gewoontes aan. Zij maken geen onderscheid tussen goede en slechte gewoontes aanleren. Jij wél!

 

Ontspannen door maar 1 minuutje te mediteren, ook voor ‘dummies’

Ontspannen door maar 1 minuutje te mediteren, wie zou dat niet willen? Zelfs zonder dat je in speciale ‘knopen’ moet gaan zitten, het is overal te doen. Ideaal lijkt me. Martin Boroson heeft een mooi filmpje hierover gemaakt:  One moment meditation. Geen bodyscans, geen ingewikkelde dingen, slechts 1 minuutje ‘niks’. Ik raad je aan om even 5 minuten te nemen om naar dit filmpje te kijken en mee te doen. Ook geschikt voor mensen die niet kunnen mediteren! Het is in het engels, maar niet zulk moeilijk engels hoop ik. En persoonlijk vind ik de tekeningetjes veelzeggend en erg leuk!

“Ziet u uzelf al aan een brandladder hangen?”

We kregen de brandweer op bezoek. Ons huis zou geïnspecteerd worden op brandveiligheid. Omdat zowel Bert als ik kantoor aan huis hebben, leek het een goede gedachte om een deskundig brandweer-oog eens te laten kijken of ons gezin (en onze cliënten) wel veilig het huis uit zouden kunnen vluchten bij brand. Brandweervrouw Hilde Slagers van het Team Brandveilig Leven van Brandweer Twente, maakte een afspraak. We waren benieuwd! Zelf hadden we het idee dat ons huis wel redelijk brandveilig was. Bijna overal hangen rookmelders, we hebben een vluchtplan wat we zo af en toe met de kinderen doornemen, er zijn geen obstakels in de vluchtwegen en aan kleine dingen zoals een blusdeken hebben we ook gedacht. Ik twijfelde alleen nog over een brandladder, zo’n touwladder die je uit het raam gooit en waarmee je jezelf al slingerend en bungelend in veiligheid zou kunnen brengen. Zou dat iets zijn om aan te schaffen? Van tevoren moesten we een vragenlijst invullen, deze nam Hilde met ons door. Daarna liep ze met ons alle vertrekken van het huis door. Ik kan het iedereen aanraden, dat is ook de reden dat ik het deze keer over de brandweer wil hebben, toch een wat andere vorm van stress.

Eerlijk gezegd verwachtte ik dat het grotendeels wel in orde zou zijn. Dat was het ook, maar Hilde zette wél de puntjes op de i. ‘Mooi, dat vluchtplan’, zei ze. ‘Hebben jullie ook nagedacht wie de kinderen ’s nachts wakker maakt als ze niet wakker zijn geworden van de rookmelder?’ Nou… nee. Geen moment aan gedacht, we dachten dat de kinderen vanzelf van dat lawaai wakker zouden worden. Maar als ze net zulke vaste slapers zijn als ik…. ‘En waar verzamelen jullie je, als je bij brand buitens huis staat?’ Verzamelen? Nooit gedacht aan verzamelen. ‘Dat is makkelijk en veilig’, legde Hilde uit. ‘Spreek samen een plek af waar jullie vanaf de straat te zien zijn en ga daar dan allemaal bij elkaar staan. Zo weet je direct of iedereen er is en zo kan de brandweer jullie in één oogopslag zien.’ Fantastische tip. ‘En trouwens, hebben jullie wel aan de hond gedacht? Wie neemt de hond mee naar buiten?’ Nee, ook niet aan de hond gedacht dus…

Ook de vraag of we een brandladder moesten aanschaffen werd goed doorgesproken. Van belang is dat deze goed bevestigd wordt. ‘Ziet u uzelf al aan een brandladder hangen?’ Ja, dan gaat mijn fantasie de vrije loop. Dan zie ik mezelf in pyama, in dikke rookwolken, lenig over de vensterbank springen en als een acrobaat naar beneden zeilen. Ik hoor de kinderen van beneden roepen ‘Ja, mama, gaat góed! Nog een klein stukje… jaaaa….spring er nu maar af!’ Vreemd eigenlijk, ik denk nooit dat ik mijn bril niet zal kunnen vinden, dat het raam niet open wil, dat ik helemaal geen acrobaat ben maar meer type stijve hark, dat ik door de rook overmand niets meer kan zien, dat ik in paniek zal raken, of weet ik het wat mensen doen als er brand is. Self enhancement heet dit positieve denken in psychologische termen trouwens.

In ons huis leek een brandladder niet direct nodig mits de rookmelders op de goede plek hangen. En werken natuurlijk. ‘Er is dan voldoende tijd om een veiliger vluchtweg te kiezen’, meende ze. Zo spraken we veel zaken met elkaar door. Al met al een heel zinvol uurtje! De adviezen werden ons een paar dagen later per post toegestuurd. Super.

Wellicht goed te weten: het bezoek van een deskundige brandweerman of -vrouw is gratis en er is geen controle of je de adviezen ook hebt opgevolgd. Heb je interesse? Neem dan contact op met Hilde Slagers, h.slagers@brandweertwente.nl

Lukt het niet, dan doe je hetzelfde nog eens!

 M’n collega verzuchtte laatst: “Die computers! Waarom doen ze nou nooit wat ik wil?” Ze wilde een document openen, klikte op het icoon ‘map openen’ maar het lukte niet. Het mapje ging niet open. Ze vertelde dat zij zo iemand was die het dan nog een keer op dezelfde manier probeerde. En nog een keer en nóg een keer op dezelfde manier. Het zou zó toch zo voor elkaar moeten kunnen komen! “Natuurlijk weet ik ook wel dat als ik drie maal op het mapje geklikt heb en het mapje niet open gaat, ik de vierde keer precies hetzelfde resultaat krijg. En tóch probeer ik het die vierde keer nog eens. Ik hoop, tegen beter weten in, dat er toch iets verandert en het deze keer wél zal lukken.” Bij computers werkt het heel simpel. Er leidt maar één weg naar Rome. Als je vier maal hetzelfde probeert dan probeer je het dus drie maal teveel.

 

Voor ons mensen geldt eigenlijk hetzelfde. Wij hebben allemaal zo onze gewoontes en onze patronen. Als we erg druk en gestresst zijn bijvoorbeeld, vallen we gemakkelijk terug op aloude routines. Routines die we hebben aangeleerd en ons veel gemak geven. Maar in de loop van de jaren zijn sommige gewoontes niet meer zo handig als ze altijd waren. Sterker nog, ze kunnen tegen ons gaan werken. Als wij opmerken dat er iets niet goed gaat, gaan we als reactie vaak méér van hetzelfde doen om toch resultaat te bereiken. Hard werken bijvoorbeeld. Door hard te werken heb je altijd je werk afgekregen, was iedereen tevreden over je, kreeg je opslag, dus hard werken geeft een goed resultaat en een goed gevoel. Nu er crisis is en mensen ontslagen zijn op jouw afdeling, wacht er nog veel méér werk op je. Met minder mensen moet meer gedaan worden. Een logische eerste reactie is: nog harder werken en zorgen dat al het werk gedaan wordt. Totdat je merkt dat je met elke keer nóg een tandje erbij zetten, iets anders bereikt dan je wilde: je hebt jezelf uitgeput en je werk is nooit af.

 

Dan is het tijd om, net als mijn collega, eens te kijken op welke andere manier je toch ‘dat mapje’ zou kunnen openen, tijd voor verandering van gewoontes. En het mooie is: mensen zijn geen computers, er leiden meer wegen naar Rome. Door de stress kunnen we die andere wegen vaak niet zien.

 

Onderzoek hooggevoeligheid en werk – Deel 1: Geef je grens aan!

Onlangs las ik een interessante scriptie van Merel Hoefs: Hooggevoeligheid, gave of opgave. Het is een afstudeerproject voor de opleiding Toegepaste Psychologie en van vrij recente datum: februari 2013. De vraag die Merel in dit onderzoek bestudeert is: wat zijn de positieve en negatieve ervaringen van hooggevoeligen met betrekking tot werk? Zij heeft zowel theorie bestudeerd als interviews met hooggevoeligen gehouden. In een paar artikelen wil ik de uitkomsten van haar onderzoek bespreken. Hieronder het eerste deel.

Een van de opvallendste feiten uit haar onderzoek vond ik het gegeven dat hooggevoeligen over hun grenzen gaan omdat ze het lastig vinden om hun eigen grenzen aan te geven. Het gaat hierbij om het aan anderen aangeven van eigen grenzen en daadwerkelijk stoppen bij die grens. In mijn praktijk herken ik dat, veel HSP’ers vinden het herkennen, accepteren en omgaan met hun grenzen erg lastig.

Uit het onderzoek van Hoefs komt naar voren dat hooggevoeligen hun eigen grens kennen en lichamelijk opmerken maar er vaak niets mee doen. De belangrijkste reden: ze zijn bang zijn voor de reactie van een ander. Ze willen zich geen zwakkeling of zeur voelen. Vaak kiezen ze er dan voor om niets te zeggen. Liever nog passen ze zich aan hun omgeving aan en nemen de stress van het werk mee naar huis waardoor ze soms een lange tijd nodig hebben om tot rust te komen. 80% Van de deelnemers aan het onderzoek gaf aan dat wanneer zij een zware werkdag gehad hebben zij één hele rustdag nodig kunnen hebben om bij te komen. Dat is natuurlijk relatief veel! Hierdoor lopen hooggevoeligen meer kans op burn-out, overspannenheid en andere uitputtingsklachten. Immers door geen grenzen aan te geven en dus geen rekening te houden met de behoefte aan het verwerken van prikkels ontstaat overprikkeling. Dit leidt tot stress en chaotische gedachten waardoor iemand gaat piekeren en slecht kan gaan slapen. Een HSP’er kan dan verschillende lichamelijke klachten hebben, met name vermoeidheid wordt in het onderzoek vaak genoemd. Door deze klachten wordt men dan weer extra gevoelig voor licht, geluid en emoties van anderen. Zo ontstaat een vicieuze cirkel. Meerdere geïnterviewden geven aan dat ze tijdens een staat van overprikkeling hun eigen emoties niet meer in de hand hebben. Het negeren van lichamelijke en geestelijke signalen dat iemand over zijn grens is gegaan, blijkt maar voor korte tijd vol te houden. Uiteindelijk ontstaan uitputtingsverschijnselen en wordt men gedwongen stil te staan. Hetgeen ik een kenmerk van burnout vind.

Tip: zeker voor HSP’ers geldt: plan je dag niet te vol, zorg dat er voldoende ruimte is om te ontladen, te ontspannen en alle indrukken te verwerken.

Wil jij leren beter je grens aan te geven? Stuur me even een mailtje, bij voldoende deelname gaan we er dit najaar in een kleine groep, in een paar bijeenkomsten mee aan de slag! info@balans-coaching.nl

 

Workshop voor HSP’ers: Hooggevoeligheid in balans

Hoog Sensitieve Personen. Het modewoord van deze tijd? Dat kan zijn. Hoog Sensitief, klinkt bijzonder. Hoog gevoelige mensen hebben een zintuigenstelsel dat meer ervaart, meer opneemt, dan dat van de gemiddelde mens. Dat is voor hen vaak lastig, want zij merken zoveel zaken op en moeten dit allemaal verwerken wat de nodige energie kost. Bijvoorbeeld stemmingen van anderen worden door hen sterker aangevoeld en geregistreerd, zij merken vaak direct hoe het ècht met hun gesprekspartner gesteld is. Harde geluiden of veel lawaai vinden zij erg hinderlijk, soms op het onprettige af en grote mensenmassa’s vermijden zij liever. Vaak weet iemand van zichzelf niet dat hij of zij hooggevoelig is. In mijn praktijk merk ik wel degelijk dat hoogsensitieve mensen het moeilijk vinden om in balans te blijven.

In de workshop HSP in balans geef ik handvatten om op een goede, fijne manier om te gaan met hooggevoeligheid, zodat je zult ervaren dat hooggevoeligheid geen last is, maar een gave. Ook reik ik makkelijke en praktische oefeningen aan die je in je dagelijks leven kunt gebruiken om beter in balans te blijven.

De afgelopen workshops zaten vol. Bij voldoende aanmeldingen wordt dit najaar weer een workshop georganiseerd. De workshop duurt één dagdeel. We werken in kleine groepen.

Reacties van cursisten:

“Ik vond het erg prettig, deze ochtend. We konden heel fijn met elkaar praten. Eigenlijk was ik verbaasd dat de anderen hooggevoeligheid net zo ervaarden als ik”.
“Het was zo fijn, Hetty is heel rustig en geeft iedereen de ruimte. Ik heb heel veel dingen geleerd en gelukkig kregen we de oefeningen mee naar huis zodat ik er ook thuis mee aan de slag kan”.
“Ik vond het toch moeilijk om me te concentreren, het was wel spannend voor me.”
” Deze workshop is een echte aanrader.”